جرائم جزایی ناشی از اعمال پزشکی هم عبارت است از : ارتکاب عمدی قتل و صدمات بدنی در جریان اعمال پزشکی بنابراین چنانچه پزشک یا جراح به قصد سلب حیات بیمار از معالجه وی سرباز زند و در نتیجه بیمار بمیرد چنین قتلی عمد و موجب قصاص است و نیز چنین است اگر پزشک یا پرستار آمپولی تزریق کند که حاوی مواد شیمیایی کشنده باشد یا مقداری از دارویی را به بیمار بخوراند که بیش از حد مجاز بوده و باعث مرگ وی شود، مطابق ماده ۲۰۶ قانون مجازات اسلامی عمل چنین فردی قتل عمد محسوب میشود.
همچنین فوتها در جراحیهای زیبایی به علت حساسیتهای بیهوشی است یا در مواردی که پزشک عمومی بدون داشتن تخصص لازم و با علم به اینکه متقاضیان عمل زیبایی باید در کلینیکهایی عمل شوند که بخش آی سی یو و سی سی یو داشته و متخصصان قلب و ریه در آن حضور داشته باشند، اقدام به جراحی زیبایی در مطب کند عمل او از نظر علم پزشکی نه تنها غیر قابل توجیه است بلکه بنابر قانون عمل او جرم محسوب میشود.
همچنین هر گاه پزشک در معالجه بیمار مرتکب هیچ نوع خطای جزایی و مصادیق آن از قبیل بی احتیاطی و بی مبالاتی نشده باشد و با این وجود، اقدامات درمانی از ناحیه او موجب جنایت بر بیمار شود باز هم مسئول شناخته میشود و قانون در این مورد عمل پزشک را خطای شبیه عمد نامیده است. در این مورد پزشک برای آنکه از نظر کیفری مسئول قلمداد نشود قبل از اقدام به درمان در غیر موارد فوری میبایست از بیمار، ولی و سرپرست یا نمایندگان قانونی اذن بگیرد و کلیه موازین علمی، فنی و نظامات دولتی را نیز رعایت نماید.
در صورتی که پزشک مادون باشد و کلیه موارد فوق را رعایت نماید، ولی با این حال بر اثر درمان به صورت اتفاقی مرگی رخ دهد یا آسیبی به بیمار وارد آید پزشک مسئولیت کیفری نخواهد داشت.
گام به گام پروندههای پزشکی
حالا میرسیم به پاسخ سوال شیوا : بله مرجعی هست به نام دادسرای جرایم پزشکی که به اینجور دعواها رسیدگی میکند و برای اینکه امثال شیوا سرگردان نشوند و بتوانند به نتیجه برسند گام به گام طرح دعوا در این دادسرا را برای شما شرح میدهم:
در تهران مراجعه به دادسرای جرایم پزشکی واقع در خیابان مطهری یا تخت طاووس در سایر شهرها اگر دادسرای جرایم پزشکی تشکیل شده باشد باید به آنجا مراجعه نمایند و اگر این دادسرا تشکیل نشده باشد، باید به دادسرای عمومی برای طرح شکایت مراجعه نمایند.
ثبت شکایت و ارجاع به شعبه بازپرسی یا دادیاری
حضور نزد قاضی تحقیق کننده و ارائه توضیحات.
اجرای دستور قاضی «طبق دستوری که کتبا خطاب به پزشک یا بیمارستان یا هر مرکزی که در آنجا اقداماتی برای بیمار انجام شده، کلیه مدارک را درخواست میکند و معمولا برای تسریع امور این دستور را شاکی یعنی شما بطور دستی به مرکز یا مراکز درمانی مربوطه میبرید و مراکز مربوطه، پاسخ را یا به شما تحویل میدهند یا خودشان ارسال میکنند.»
معرفی به کلانتری برای اجرای دستورات ذیل:
دستور به بیمارستان یا پزشک مربوطه برای تکمیل کلیه اوراق پرونده در صورت کمبود اوراق.
در صورت لزوم، اخذ توضیحات از شهود احتمالی
در صورت لزوم، اخذ توضیحات از افرادی که شما از آنان شکایت کردهاید.
معرفی به پزشکی قانونی جهت معاینه بیمار برای ارزیابی اینکه آیا خسارتی وارد شده یا خیر؟
پس از کامل شدن تحقیقات، پرونده به کمیسیون پزشکی ارسال میگردد که اعضای آن همگی پزشک بوده و مسائل را بطور کاملا تخصصی ارزیابی مینمایند. کمیسیون پس از تعیین وقت، شما و پزشک مسئول را جهت توضیح وقایع رخ داده و گاها معاینه فرد زیاندیده، دعوت مینماید.
کمیسیون رأی خود را به دادسرا اعلام میکند و دادسرا نتیجه آنرا به شما ابلاغ میکند که شما در یک فرصت کوتاه حق اعتراض به آنرا دارید. در صورت اعتراض چه از طرف شما و چه از طرف پزشک، کمیسیون بالاتر یعنی پنج نفره تشکیل و همین مراحل طی میشود و اگر اعتراض مجدد صورت گیرد، پس از برگزاری دو نوبت کمیسیون در استان پرونده به صورت تکمیل شده با کلیه مستندات جهت کارشناسی و اعلام نظر نهایی به کمیسیون مرکزی که کمیسیون عالی است، ارجاع میگردد و در آنجا نظر کارشناسی نهایی را میدهند. تقریبا در تمامی موارد، قاضی رأی کمیسیون را عینا ملاک صدور حکم خود قرار میدهد و بر اساس آن حکم بر محکومیت یا تبرئه پزشک میدهد.